20:27 01-11-2025

Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp thay thế cho thông tư 200 và thông tư 133 hợp nhất thành một hệ thống kế toán doanh nghiệp dùng chung, thay đổi về hệ thống tài khoản, sổ kế toán, tiến gần hơn với IFRS, quy định chứng từ điện tử, lưu trữ dữ liệu kế toán 10 năm ...

tt-99-2025-huong-dan-che-do-ke-toan-doanh-nghiep.png (174 KB)

Giới thiệu

Bộ Tài chính vừa chính thức ban hành Thông tư số 99/2025/TT-BTC, một văn bản pháp lý quan trọng sẽ định hình lại cách thức vận hành kế toán tại các doanh nghiệp Việt Nam. Thoạt nhìn, các thông tư và văn bản quy phạm pháp luật có thể khô khan và phức tạp, nhưng Thông tư này lại chứa đựng những thay đổi nền tảng đối với chế độ kế toán doanh nghiệp mà không một nhà quản lý nào có thể bỏ qua.
Những quy định mới này không chỉ là một bản cập nhật thông thường. Chúng tạo ra một khuôn khổ pháp lý mới, tác động trực tiếp đến mọi doanh nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam, bất kể quy mô lớn hay nhỏ, thuộc bất kỳ ngành nghề nào. Việc chuẩn bị và thích ứng sớm sẽ là chìa khóa để đảm bảo tuân thủ và tránh những rủi ro không đáng có.
Bài viết này sẽ chắt lọc những nội dung cốt lõi nhất từ Thông tư 99/2025/TT-BTC, tập trung vào bốn điểm thay đổi có ảnh hưởng sâu rộng nhất. Đây là những thông tin thiết yếu mà chủ doanh nghiệp, nhà quản lý và các chuyên viên kế toán cần nắm vững để chủ động chuẩn bị cho tương lai.

1. Không có ngoại lệ: Quy định mới áp dụng cho TẤT CẢ doanh nghiệp

Một trong những điểm quan trọng nhất và cần được nhấn mạnh đầu tiên là phạm vi áp dụng của Thông tư. Theo quy định tại Điều 2 ("Đối tượng áp dụng"), "Thông tư này hướng dẫn kế toán áp dụng cho các doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế."
Điều này có ý nghĩa vô cùng to lớn: không có bất kỳ ngoại lệ nào. Dù doanh nghiệp của bạn hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, thương mại, dịch vụ hay công nghệ, dù là công ty tư nhân, cổ phần hay doanh nghiệp nhà nước, bạn đều phải tuân thủ theo chế độ kế toán mới này. Đây không phải là một bản cập nhật dành riêng cho một ngành cụ thể mà là một cuộc cải tổ toàn diện trên phạm vi cả nước.
Việc chuẩn hóa này tạo ra một sân chơi bình đẳng, đảm bảo rằng tất cả các báo cáo tài chính đều được lập trên một nền tảng nhất quán. Điều này không chỉ giúp tăng cường tính minh bạch mà còn thúc đẩy sự tin cậy trong môi trường kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho việc so sánh, đánh giá và ra quyết định của các nhà đầu tư cũng như cơ quan quản lý.

2. Đồng hồ đang đếm ngược: Doanh nghiệp bắt đầu áp dụng chế độ kế toán theo thông tư số 99/2025/TT-BTC từ ngày 01/01/2026

Thông tư mới đặt ra một yêu cầu nghiêm ngặt về tính nhất quán, tạo ra một áp lực không nhỏ về thời gian và công tác chuẩn bị. Quy định nêu rõ: "Khi áp dụng Thông tư này, các đơn vị phải thực hiện nhất quán tối thiểu trong một kỳ kế toán năm."
Điều này không có nghĩa là doanh nghiệp có một năm để chuyển đổi, mà nó có nghĩa là một khi đã quyết định áp dụng chế độ kế toán mới, doanh nghiệp không thể quay lại hệ thống cũ giữa chừng. Việc áp dụng phải được duy trì liên tục và đồng bộ trong ít nhất một năm tài chính trọn vẹn. Quy tắc này biến quyết định chuyển đổi trở thành một "con đường một chiều" trong ngắn hạn, không có chỗ cho việc thử nghiệm hay sửa sai giữa kỳ.
Chính yêu cầu về sự nhất quán này tạo ra một cảm giác cấp bách. Các doanh nghiệp phải lên kế hoạch cực kỳ cẩn thận, đảm bảo hệ thống phần mềm, quy trình và nhân sự đã hoàn toàn sẵn sàng trước khi bắt đầu một năm tài chính mới theo quy định. Bất kỳ sự chuẩn bị thiếu sót nào cũng có thể dẫn đến những xáo trộn lớn không thể khắc phục cho đến kỳ kế toán tiếp theo.

3. Bắt buộc phải minh bạch: Yêu cầu so sánh và giải trình là không thể bỏ qua

Một trong những yêu cầu mang tính đột phá của Thông tư là việc đề cao tính minh bạch. Cụ thể, khi doanh nghiệp áp dụng chế độ kế toán mới, họ bắt buộc phải "trình bày lại số liệu, thông tin so sánh tương tự như khi thay đổi chính sách kế toán".
Không chỉ dừng lại ở đó, doanh nghiệp còn phải "giải trình lý do và ảnh hưởng của sự thay đổi đó trong phần thuyết minh Báo cáo tài chính theo quy định". Điều này có nghĩa là bạn không chỉ phải áp dụng quy định mới mà còn phải chứng minh được sự thay đổi đó đã tác động đến các số liệu tài chính của công ty như thế nào so với kỳ trước.
Đây là một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao trách nhiệm giải trình của doanh nghiệp. Yêu cầu này đảm bảo rằng các bên liên quan như nhà đầu tư, đối tác, và các cơ quan quản lý nhà nước có được một cái nhìn rõ ràng, đầy đủ và trung thực về sức khỏe tài chính của công ty, thay vì bị che khuất bởi những thay đổi trong chính sách kế toán.

4. Rạch ròi ranh giới: Kế toán là kế toán, thuế là thuế

Thông tư 99/2025/TT-BTC đã vạch ra một ranh giới rõ ràng giữa công tác kế toán và nghĩa vụ thuế, một điểm mà nhiều doanh nghiệp thường nhầm lẫn. Điều 1 ("Phạm vi điều chỉnh") của Thông tư đã nêu rõ: "việc xác định nghĩa vụ của doanh nghiệp đối với Ngân sách nhà nước được thực hiện theo quy định của pháp luật về thuế".
Điều này khẳng định rằng, trong khi Thông tư này hướng dẫn cách ghi nhận và trình bày các giao dịch kinh tế trên sổ sách kế toán và báo cáo tài chính, thì việc tính toán và kê khai thuế phải tuân thủ tuyệt đối theo các luật về thuế hiện hành. Tuân thủ các chuẩn mực kế toán không đồng nghĩa với việc bạn đã hoàn thành nghĩa vụ thuế.
Sự phân biệt rạch ròi này là một lời nhắc nhở quan trọng cho mọi bộ phận tài chính - kế toán. Doanh nghiệp phải quản lý song song và độc lập hai hệ thống quy định này để tránh các rủi ro về pháp lý và tài chính. Việc lập kế hoạch tài chính và tuân thủ pháp luật đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc cả hai lĩnh vực này.

Kết luận: Bạn đã sẵn sàng cho sự thay đổi?

Thông tư 99/2025/TT-BTC của Bộ Tài chính không chỉ là một văn bản hành chính đơn thuần mà là một tín hiệu cho một kỷ nguyên mới của kế toán doanh nghiệp tại Việt Nam. Bốn điểm cốt lõi—áp dụng cho tất cả doanh nghiệp, yêu cầu áp dụng nhất quán khi chuyển đổi, đòi hỏi minh bạch và giải trình bắt buộc, cùng sự phân định rõ ràng giữa kế toán và thuế—sẽ là những yếu tố định hình lại toàn bộ công tác tài chính của bạn.
Với những thay đổi nền tảng này, câu hỏi không phải là liệu doanh nghiệp của bạn có bị ảnh hưởng hay không, mà là bạn sẽ chuẩn bị như thế nào để bước vào kỷ nguyên mới của kế toán Việt Nam?
Bình luận
Đăng bình luận