Hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp theo Thông tư 99/2025/TT-BTC – Cập nhật áp dụng từ 01/01/2026

1️⃣ Tổng quan về Thông tư 99/2025/TT-BTC

Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC hướng dẫn Chế độ kế toán doanh nghiệp mới, có hiệu lực từ 01/01/2026, thay thế cho Thông tư 200/2014/TT-BTC và các văn bản liên quan.
Văn bản này quy định toàn diện về:

• Chứng từ kế toán, sổ kế toán, báo cáo tài chính;

• Hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp (Phụ lục II);

• Quy định về nguyên tắc ghi nhận, trình bày thông tin kế toán và kiểm soát nội bộ.

📌 Căn cứ pháp lý:

• Luật Kế toán số 88/2015/QH13;

• Nghị định 174/2016/NĐ-CP;

• Thông tư 99/2025/TT-BTC (có hiệu lực từ kỳ kế toán năm 2026).

2️⃣ Cấu trúc hệ thống tài khoản kế toán theo Thông tư 99/2025/TT-BTC

Theo Điều 11 Thông tư 99/2025/TT-BTC, doanh nghiệp phải áp dụng hệ thống tài khoản kế toán tại Phụ lục II ban hành kèm theo Thông tư.

2.1. Cấu trúc hệ thống tài khoản

Hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp được chia thành 8 loại tài khoản chính, tương tự Thông tư 200 nhưng có điều chỉnh để phù hợp với IFRS và chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS).

💡 Lưu ý: Doanh nghiệp có thể mở thêm tài khoản cấp 2, cấp 3 để phù hợp đặc thù hoạt động, nhưng phải đảm bảo không trái nguyên tắc của hệ thống.

3️⃣ Nguyên tắc sử dụng tài khoản kế toán theo Thông tư 99/2025/TT-BTC

3.1. Nguyên tắc ghi nhận chung

• Mỗi tài khoản chỉ phản ánh một nội dung kinh tế – tài chính cụ thể;

• Tài khoản phải đảm bảo phản ánh đúng bản chất nghiệp vụ chứ không chỉ theo hình thức;

• Ghi Nợ/Có theo nguyên tắc kép (Double-entry accounting);

• Ghi đồng thời vào sổ chi tiết và sổ tổng hợp.

3.2. Nguyên tắc mở tài khoản chi tiết

• Tài khoản cấp 1 được quy định cố định trong Phụ lục II.

• Tài khoản cấp 2, cấp 3, cấp 4 doanh nghiệp được tự mở nhưng phải ghi rõ trong “Quy chế hạch toán kế toán” của đơn vị.

• Tên tài khoản chi tiết nên phản ánh rõ nghiệp vụ và có thể sử dụng mã nội bộ riêng.

3.3. Nguyên tắc hạch toán đặc biệt

• Các nghiệp vụ liên quan đến tài sản thuê tài chính, chênh lệch tỷ giá, dự phòng rủi ro, lãi/lỗ đánh giá lại tài sản phải tuân theo chuẩn mực kế toán và hướng dẫn chi tiết của Thông tư.

• Các khoản mục doanh thu, chi phí, thu nhập khác phải được phân biệt theo thời điểm ghi nhận, tránh trùng lặp.

4️⃣ Các điểm mới trong hệ thống tài khoản kế toán năm 2026

So với Thông tư 200/2014/TT-BTC, Thông tư 99/2025 có những thay đổi nổi bật:

4.1. Bổ sung tài khoản cho thuê tài chính

• Thêm tài khoản phản ánh tài sản thuê sử dụng quyền (Right-of-use assets) theo IFRS 16;

• Hạch toán chi tiết khoản nợ thuê và chi phí khấu hao tương ứng.

4.2. Bổ sung tài khoản cho công cụ tài chính phái sinh

• Doanh nghiệp có hoạt động đầu tư, kinh doanh chứng khoán hoặc phòng ngừa rủi ro phải mở thêm tài khoản phản ánh công cụ phái sinh (derivatives).

4.3. Hợp nhất doanh thu theo chuẩn mực IFRS 15

• Bổ sung tài khoản “Doanh thu theo tiến độ hợp đồng” cho doanh nghiệp xây dựng, dịch vụ phần mềm, tư vấn,…

• Cho phép ghi nhận doanh thu dựa trên mức độ hoàn thành nghĩa vụ thay vì chỉ khi giao hàng hóa.

4.4. Thống nhất quy định về dự phòng và đánh giá lại tài sản

• Các tài khoản dự phòng được điều chỉnh rõ hơn (giảm giá hàng tồn kho, nợ phải thu khó đòi, dự phòng tổn thất đầu tư).

• Bổ sung tài khoản phản ánh lợi nhuận/lỗ do đánh giá lại tài sản để minh bạch hơn trên báo cáo tài chính.

5️⃣ Một số ví dụ hạch toán theo hệ thống tài khoản mới

📌 Ví dụ 1 – Ghi nhận doanh thu dịch vụ phần mềm theo tiến độ

• Khi ký hợp đồng cung cấp phần mềm trị giá 300 triệu, thực hiện 3 giai đoạn:

  • Giai đoạn 1 (40%) → ghi nhận doanh thu:

Nợ TK 131 – Phải thu khách hàng 120.000.000  

   Có TK 5113 – Doanh thu hợp đồng theo tiến độ 120.000.000

• • Khi kết thúc hợp đồng: ghi nốt phần còn lại, đồng thời ghi nhận giá vốn tương ứng theo tiến độ.

📌 Ví dụ 2 – Ghi nhận tài sản thuê sử dụng quyền

Nợ TK 2118 – Tài sản thuê sử dụng quyền

   Có TK 3416 – Nợ thuê tài chính

📌 Ví dụ 3 – Trích lập dự phòng tổn thất đầu tư

Nợ TK 635 – Chi phí tài chính  

   Có TK 2293 – Dự phòng tổn thất đầu tư tài chính

6️⃣ Doanh nghiệp cần làm gì để áp dụng hệ thống tài khoản mới

Bước	Nội dung công việc	Mục tiêu
1	Tải toàn văn Thông tư 99/2025/TT-BTC và Phụ lục II	Nắm rõ danh mục tài khoản cấp 1
2	So sánh hệ thống tài khoản hiện hành	Xác định các tài khoản cần đổi, thêm, hủy
3	Cập nhật phần mềm kế toán (MISA, Fast, Bravo, SmartPro…)	Đồng bộ mã tài khoản và sổ sách
4	Ban hành Quy chế hạch toán nội bộ	Quy định rõ cách sử dụng tài khoản chi tiết
5	Đào tạo lại kế toán viên	Giúp nhân sự hiểu và vận dụng thống nhất
6	Kiểm tra định kỳ việc áp dụng	Đảm bảo tính chính xác và nhất quán trên sổ sách

7️⃣ Một số lưu ý khi chuyển đổi hệ thống tài khoản

• Giai đoạn chuyển giao (2025 → 2026) cần đóng sổ kế toán theo Thông tư 200 và mở sổ mới theo Thông tư 99, đảm bảo không lẫn số dư.

• Nếu doanh nghiệp áp dụng chuẩn mực IFRS song song, cần mở thêm các tài khoản đối chiếu để lập báo cáo hợp nhất.

• Cập nhật phần mềm kế toán, sổ sách điện tử để đồng bộ mã mới, tránh sai lệch khi kết xuất báo cáo.

• Mọi điều chỉnh tài khoản phải có quyết định của Kế toán trưởng hoặc Giám đốc tài chính (CFO), kèm giải trình.

8️⃣ Dịch vụ hỗ trợ cập nhật Thông tư 99/2025/TT-BTC tại Dịch Vụ Kế Toán Nhanh

Chúng tôi cung cấp giải pháp trọn gói giúp doanh nghiệp chuyển đổi hệ thống kế toán theo Thông tư 99/2025, gồm:

• Rà soát hệ thống tài khoản, chứng từ, báo cáo tài chính;

• Cập nhật và thiết lập lại mã tài khoản trong phần mềm kế toán (MISA, FAST, Excel…);

• Soạn Quy chế hạch toán kế toán nội bộ phù hợp với quy định mới;

• Đào tạo nhân viên kế toán về nguyên tắc ghi nhận và vận dụng tài khoản mới;

• Tư vấn chuẩn hóa hệ thống chứng từ, sổ kế toán, báo cáo theo yêu cầu kiểm toán.

📞 Hotline/Zalo: 0901 455 988
📧 Email: [email protected]
🌐 Website: www.dichvuketoannhanh.com
⏰ Giờ làm việc: 8h00 – 17h00 (Thứ 2 – Thứ 6)